Xoắn tinh hoàn: Dấu hiệu nhận biết & cách điều trị hiệu quả

Xoắn tinh hoàn là một vấn đề nguy hiểm cần được cấp cứu kịp thời. Nếu không xử lý kịp thời, tinh hoàn có thể bị hoại tử và phải cắt bỏ. Vậy xoắn tinh hoàn là gì? Dấu hiệu nhận biết và cách điều trị xoắn tinh hoàn như thế nào? Nội dung dưới đây sẽ giúp bạn giải đáp thắc mắc này.

Xoắn tinh hoàn là gì?

Tinh hoàn là cơ quan sinh dục rất quan trọng của nam giới. nó có vai trò sản xuất tinh trùng và nội tiết tố nam. Nam giới có thể duy trì khả năng sinh duc và sinh sản được không là nhờ vào sức khỏe của tinh hoàn. Xoắn tinh hoàn là một trong những vấn đề nghiêm trọng ảnh hưởng đến chức năng này.

Xoắn tinh hoàn là tình trạng tinh hoàn bị xoắn quanh trục của nó. Khi đó, các mạch máu ở tinh hoàn sẽ bị tắc nghẽn khiến tinh hoàn sưng đau, dữ dội. Sau đó tinh hoàn có thể bị teo, bị hoại tử và phải cắt bỏ. Vì vậy bệnh xoắn tinh hoàn không được xử lý kịp thời có thể khiến nam giới bị vô sinh.

Bệnh xoắn tinh hoàn có thể gặp phải ở bất cứ ai, nhưng thường gặp nhất ở lứa tuổi 12-18 tuổi. Bệnh cũng có thể diễn ra ở trẻ nhỏ.

Các dạng xoắn tinh hoàn bao gồm:

• Xoắn tinh hoàn nhẹ: Tinh hoàn thỉnh thoảng bị đau và có thể tự cải thiện. Tuy nhiên tình trạng này sẽ tái phát, nếu không được chữa trị.
• Xoắn tinh hoàn ngoài: Đây là tình trạng lớp tinh mạc của tinh hoàn xoay tự do. Vấn đề này thường gặp ở trẻ sơ sinh, gây ra những cơn đau và sưng bìu cho trẻ.
• Xoắn tinh hoàn nội mạc: Tinh hoàn tự xoay tự do bên trong bìu. Vấn đề này thường gặp ở nam giới trưởng thành.
• Xoắn phần phụ tinh hoàn: Tình trạng này gây ra những cơn đau bìu cấp tín không quá nghiêm trọng và có thể tự khỏi sau vài ngày. Nó thường gặp ở trẻ em từ 7 đến 14 tuổi.

Dấu hiệu nhận biết xoắn tinh hoàn

Xoắn tinh hoàn gây ra những cơn đau cấp tính đột ngột nên nó rất dễ nhận biết. Cụ thể các dấu hiệu của xoắn tinh hoàn là:

• Tinh hoàn đau đột ngột dữ dội ở một bên
• Một bên tinh hoàn to hơn so với bên còn lại
• Bìu có khối u và sưng lên
• Buồn nôn hoặc nôn
• Đau bụng
• Xuất tinh ra máu

Nếu tình trạng xoắn tinh hoàn nhẹ, nó chỉ gây ra cảm giác khó chịu cho người bệnh. Tuy nhiên khi tình trạng này nặng, nó về người bệnh đau đớn dữ dội. Trẻ em bị xoắn tinh hoàn sẽ quấy khóc và không muốn đi tiểu. Khi thấy trẻ có dấu hiệu này, bố mẹ cần quan sát, kiểm tra để đưa trẻ đi khám kịp thời.

Nguyên nhân gây ra xoắn tinh hoàn là gì?

Xoắn tinh hoàn đôi khi là hiện tượng tự phát, không có nguyên nhân rõ ràng. Nam giới có thể bị xoắn tinh hoàn trong bất kỳ tình huống nào như khi đứng, ngủ, ngồi hoặc tập thể dục.

Tuy không xác định được chính xác nguyên nhân, nhưng các bác sĩ cho rằng một số yếu tố dưới đây có liên quan và làm gia tăng nguy cơ xoắn tinh hoàn.

Do di truyền

Nếu trong gia đình bạn có người đã từng bị xoắn tinh hoàn thì bạn cũng có nguy cơ bị xoắn tinh hoàn. Tỷ lệ xảy ra trường hợp này khoảng 10%. Do đó, nếu có ai trong nhà bị xoắn tinh hoàn thì bạn nên đi kiểm tra, nếu có dấu hiệu nghi ngờ.

Dị tật bẩm sinh

Các mô liên kết ở bìu yếu gây ra xoắn tinh hoàn. Những trường hợp này thường do dị tật bẩm sinh ở tinh hoàn. Nó khiến tinh hoàn di chuyển tự do và khiến tinh hoàn dễ bị xoắn.

Yếu tố nguy cơ gây xoắn tinh hoàn

Ngoài hai nguyên nhân trên thì còn có một số yếu tố làm tăng nguy cơ xoắn tinh hoàn là:

• Tuổi tác: Xoắn tinh hoàn có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến nhất nhất ở lứa tuổi thanh thiếu niên 12-18 tuổi. Nam giới trưởng thành trên 30 tuổi hiếm khi bị xoắn tinh hoàn.
• Tinh hoàn đã từng bị xoắn: Người có tiền sử bị xoắn tinh hoàn mà không điều trị sẽ có nguy cơ tái phát cao.
• Khí hậu: Bệnh xoắn tinh hoàn thường xuất hiện khi thời tiết lạnh hoặc thay đổi thời tiết đột ngột.

Tác hại của xoắn tinh hoàn là gì?

Xoắn tinh hoàn là bệnh cấp tính rất nguy hiểm cần được điều trị kịp thời. Nếu người bệnh không đi cấp cứu ngay, họ có thể gặp phải những biến chứng rất nghiêm trọng như:

Nhiễm trùng: Tinh hoàn bị tổn thương có thể dẫn đến hoại tử và gây ra nhiễm trùng tinh hoàn.

Teo tinh hoàn: Xoắn tinh hoàn ở mức độ nhẹ có thể gây biến chứng teo tinh hoàn. Bệnh lý này làm giảm khả năng sản xuất tinh trùng, dẫn đến nguy cơ vô sinh hiếm muộn.

Mất thẩm mỹ: Xoắn tinh hoàn thường khiến tinh hoàn mất cân đối và mà làm mất tính thẩm mỹ.

Vô sinh: Biến chứng nguy hiểm nhất của xoắn tinh hoàn là gây vô sinh ở nam giới. Nếu nam giới bị xoắn cả hai bên tinh hoàn thì họ sẽ bị vô sinh. Tuy nhiên không phải ai bị xoắn tinh hoàn cũng bị vô sinh. Nếu được điều trị kịp thời trong “thời gian vàng” là 6 giờ đầu tiên thì tinh hoàn có thể bảo toàn được chức năng của nó.

Do đó việc điều trị xoắn tinh hoàn còn kịp thời là vô cùng quan trọng. Ngay sau khi xuất hiện các triệu chứng chứng xoắn tinh hoàn, bạn nên nhanh chóng đến cơ sở y tế để thăm khám và điều trị.

Chẩn đoán xoắn tinh hoàn

Tại cơ sở y tế bác sĩ sẽ áp dụng các biện pháp chẩn đoán xoắn tinh hoàn như sau:

Chẩn đoán lâm sàng và cận lâm sàng

Đầu tiên bác sĩ sẽ kiểm tra tinh hoàn trực tiếp. Xoắn tinh hoàn sẽ có những biểu hiện như:

• Quan sát thấy tinh hoàn sưng nhẹ, ửng đỏ
• Tinh hoàn treo cao hơn so với một bên còn lại
• Khi nâng bìu lên, bệnh nhân sẽ thấy đau
• Mất phản xạ cơ bìu

Tiếp theo đó, bác sĩ sẽ kiểm tra phản xạ của người bệnh bằng cách cách véo vào mặt trong đìu bên tinh hoàn bị xoắn. Nếu tinh hoàn bình thường thì nó sẽ tự co lại. Còn tinh hoàn bị tắm sẽ không có phản ứng này.  

Đồng thời để chẩn đoán chính xác bệnh xoắn tinh hoàn, bác sĩ sẽ thực hiện các biện pháp chẩn đoán xét nghiệm chuyên sâu bao gồm

• Xét nghiệm nước tiểu
• Công thức máu
• Siêu âm Doppler màu
• Chụp Scan phóng xạ.

Chẩn đoán phân biệt

Ngoài các biện pháp chẩn đoán trên, bác sĩ còn chẩn đoán phân biệt với các bệnh lý về tinh hoàn thường gặp như: Viêm tinh hoàn, viêm mào tinh hoàn, các chấn thương ở bìu và tinh hoàn, viêm thừng tinh.

Sau khi thực hiện tất cả các biện pháp trên, bác sĩ sẽ đưa ra kết luận về tình trạng xoắn tinh hoàn. Dựa trên đó để đưa ra phác đồ điều trị thích hợp cho người bệnh.

Điều trị xoắn tinh hoàn

Xoắn tinh hoàn không thể điều trị tại nhà. Nếu tự ý chữa trị tại nhà, người bệnh có thể gặp phải những hậu quả nguy hiểm, thậm chí phải cắt bỏ tinh hoàn. Những biến chứng ít nghiêm trọng hơn cũng ảnh hưởng đến đời sống tình dục và khả năng sinh sản của nam giới.

Các chuyên gia khuyến rằng khi bị xoắn tinh hoàn, nam giới cần nhanh chóng đến cơ sở y tế để thực hiện phẫu thuật. Tại đây bác sĩ tháo xoắn tinh hoàn cho nam giới. Phẫu thuật được thực hiện càng sớm thì tỉ lệ thành công càng cao.

Cụ thể phẫu thuật tháo xoắn tinh hoàn trong vòng 6 giờ sẽ có tỉ lệ thành công từ 90 đến 100%. Còn sau 12 giờ người bệnh mới đến bệnh viện, thì tỉ lệ này chỉ còn 50%. Đáng chú ý là sau 24 giờ người bệnh mới phẫu thuật, thì chỉ còn 10% khả năng  cứu được tinh hoàn. Trường hợp này người bệnh có nguy cơ cao phải cắt bỏ tinh hoàn.

Quy trình phẫu thuật điều trị xoắn tinh hoàn như sau:

Người bệnh được gây mê toàn thân

• Bác sĩ rạch một đường nhỏ ở bìu để tháo dây thừng tinh
• Tiến hành tháo xoắn tinh hoàn
• Khâu lại vết mổ khi phẫu thuật kết thúc

Nếu người bệnh không được phẫu thuật kịp thời, mô tinh hoàn chết thì việc tinh hoàn bị hoại tử là khó tránh khỏi.

Chăm sóc bệnh nhân sau khi phẫu thuật

Ngoài việc phẫu thuật kịp thời, người bệnh cần chăm sóc đúng cách sau khi phẫu thuật. Dưới đây là một số lưu ý cho người bệnh điều trị xoắn tinh hoàn:

• Uống các loại thuốc chống nhiễm trùng và giảm đau theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Vệ sinh vết mổ bằng thuốc diệt khuẩn 2 lần/1 ngày.
• Tuyệt đối kiêng quan hệ tình dục trong vài tuần sau điều trị. Đồng thời, người bệnh cũng nên hạn chế thủ dâm hoặc xem các nội dung kích thích dương vật.
• Ăn uống lành mạnh, ăn nhiều rau xanh trái cây để tăng cường vitamin giúp vết thương nhanh hồi phục.
• Bạn có thể đi bộ nhẹ nhàng mỗi ngày để tăng tuần hoàn máu đến tinh hoàn
• Trong thời gian chăm sóc tại nhà, nếu có bất kỳ dấu hiệu nào bất thường bạn cần đến cơ sở y tế để kiểm tra ngay.

Cách phòng tránh xoắn tinh hoàn hiệu quả

Đôi khi xoắn tinh hoàn là hiện tượng tự phát hoặc do di truyền. Tuy nhiên bạn vẫn có thể hạn chế tối đa vấn đề này bằng các biện pháp thích hợp như:

• Khi đi ngủ, bạn nên tránh nằm nghiêng một bên quả lâu, tránh nằm sấp, nằm vặn đùi
• Không mặc quần áo bó sát vì nó áp lực cho tinh hoàn
• Bạn nên lựa chọn các loại quần áo có chất liệu mềm mại, thông thoáng
• Tập thể thao thường xuyên để lưu thông máu tốt
• Quan hệ tình dục điều độ, tránh quan hệ với tần suất dày đặc hoặc quan hệ quá thô bạo
• Không nên đứng, ngồi một chỗ quá lâu
• Không nên tắm bằng nước lạnh đột ngột
• Kiểm tra sức khỏe sinh sản nam giới định kỳ để phát hiện  xoắn tinh hoàn tiềm ẩn
• Đến cơ sở y tế để kiểm tra ngay khi có dấu hiệu nghi ngờ xoắn tinh hoàn.

Trên đây là những thông tin về bệnh xoắn tinh hoàn, dấu hiệu nhận biết và cách điều trị bệnh lý này. Hi vọng nam giới đã hiểu xoắn tinh hoàn là gì và mức độ nguy hiểm của nó đối với sức khỏe và khả năng sinh sản của nam giới. Bệnh lý này cần điều trị kịp thời, do đó bạn không nên chậm trễ trong việc điều trị.