U nang buồng trứng là gì? Nguyên nhân và cách điều trị

U nang buồng trứng là khối u xuất hiện ở buồng trứng nữ giới. Căn bệnh này có thể gây ra nhiều ảnh hưởng cho sức khỏe sinh sản nếu không điều trị kịp thời. Vậy cụ thể u nang buồng trứng là gì? Nguyên nhân nào gây ra bệnh u nang buồng trứng? Cách điều trị u nang buồng trứng ra sao? Bài viết sau sẽ cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về bệnh u nang buồng trứng!

U nang buồng trứng là gì?

U nang buồng trứng hiện tượng trong buồng trứng người phụ nữ xuất hiện một khối u bất thường chứa dịch lỏng. Khối u này do mô của buồng trứng hoặc mô những cơ quan khác tạo ra. Phụ nữ từ 20 – 45 tuổi là lứa tuổi rất dễ mắc phải bệnh u nang buồng trứng.

Đa phần các u nang buồng trứng đều là u lành tính và nhiều người từng gặp u nang ở thời điểm nào đó trong cuộc đời. U nang buồng trứng có thể tự tiêu giảm và biến mất dù không điều trị. Tuy nhiên có rất nhiều trường hợp, u nang lớn dần gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và khả năng sinh sản của người phụ nữ. Một số trường hợp khác, u nang chuyển thành ác tính, gây ung thư, đặc biệt dễ xảy ra ở phụ nữ lớn tuổi.

Phân loại u nang buồng trứng

Các chuyên gia phân loại u nang buồng trứng theo nhiều cách khác nhau. Cụ thể là:

Phân loại theo vị trí

Trong cơ thể người phụ nữ có 2 buồng trứng bên trái và bên phải. U nang buồng trứng có thể xuất hiện ở một trong 2 buồng trứng này, gây ra bệnh:

• U nang buồng trứng phải: khối u chỉ xuất hiện ở buồng trứng bên phải.
• U nang buồng trứng trái: khối u chỉ xuất hiện ở buồng trứng bên trái.

Phân loại theo kích thước

Dựa theo kích thước, khối u nang buồng trứng được chia thành:

• U nang buồng trứng kích thước nhỏ: đường kính của u nang này bé hơn 20mm.
• U nang buồng trứng kích thước trung bình: đường kính của u nang dài từ 20 -50mm. Những u nang dạng này vẫn chưa quá nguy hiểm, thường được bác sĩ theo dõi thêm.
• U nang buồng trứng kích thước lớn: đường kính u nang lớn hơn 50 mm. Với những trường hợp này, khối u có thể gây ra biến chứng nên thường được bác sĩ chỉ định phẫu thuật để loại bỏ khối u.

Phân loại theo tính chất

Dựa theo tính chất khối u, các chuyên gia lại chia thành:

U nang cơ năng

U nang này được gọi là nang noãn vì xuất hiện giữa chu kỳ kinh. Khi cơ thể bạn phóng noãn xong thì nang sẽ tự tiêu giảm. Tuy nhiên cũng có trường hợp sau 1 – 2 chu kỳ kinh, u vẫn không tiêu. Lúc này bạn cần đến cơ sở y tế thăm khám để xác định nguyên nhân. U nang cơ năng thường có đường kính u khoảng từ 20 – 30mm nhưng cũng có thể phát triển lớn hơn . Có 3 loại u nang cơ năng khác nhau.

• Nang bọc noãn: Đây là loại nang noãn đã phát triển hoàn thiện, đến lúc cần phóng noãn nhưng lại không phóng noãn mà ngày càng lớn dần trong buồng trứng.
• Nang hoàng thể: Bình thường sau khi phóng noãn, hoàng thể sẽ được hình thành và lại teo dần. Tuy nhiên hoàng thể có lúc không teo mà tự phát triển thành một u nang, bên trong chứa dịch. Đó chính là nang hoàng thể.
• Hang hoàng tuyến: Đây là những nang hình thành ro cơ thể rối loạn sinh lý. Nó thường có vỏ mỏng và căng mọng, bên trong chứa chất dịch màu vàng nhạt, đôi khi có lẫn máu, trông giống dịch ở nang hoàng thể.

U nang thực thể

Đây là loại u xuất hiện do nhu mô buồng trứng bị tổn thương trực tiếp. U nang thực thể gồm các loại sau:

• U nang nước: Là loại u nang có vỏ nhẵn, thành mỏng, chứa dịch trong hoặc dịch màu hồng đỏ nếu bên trong nang chảy máu. Những u nang nước có chồi nhú bên trong có nguy cơ chuyển thành ung thư rất cao. Do đó bị mắc u nang nước, bạn nên đi xét nghiệm tiền ung thư.
• U nang nhày: Là loại u nang có vỏ ngoài dày hơn so với u nang nước, cấu trúc vỏ u cũng giống da. Bên trong u nang nhày có các vách ngăn (đơn thùy hoặc đa thùy) và dịch nhày. U nang nhày là loại u nang hay gặp nhất.
• U nang bì: là loại nang có vỏ dày và đặc. Trong nang này có chứa các chất rắn đặc như xương, tóc, chất cặn của cơ thể… Do đó loại u nang này khó tự tiêu.

U lạc nội mạc tử cung xảy ra ở buồng trứng

Loại u này xuất hiện do tế bào nội mạc tử cung bị lạc, di chuyển đến buồng trứng gây ra. Loại u này có triệu chứng rất khác với các u nang buồng trứng thông thường.

Phân loại theo mức độ nguy hiểm

Dựa theo mức độ nguy hiểm, các bác sĩ chia thành:

• U nang buồng trứng lành tính: đây là tính chất gặp phải ở hầu hết các u nang. Tuy không gây nguy hiểm tính mạng nhưng những u này có thể gây ra biến chứng, chèn ép các cơ quan khác… Nó có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của bạn.
• U nang buồng trứng ác tính: đây chính là bệnh ung thư buồng trứng. Tuy tỷ lệ u nang buồng trứng ác tính không cao, nhưng nó lại đe dọa mạng sống của bạn nếu không kịp thời phát hiện và điều trị.

Mỗi loại u nang buồng trứng kể trên đều có mức độ nguy hiểm và cách điều trị không giống nhau.

Nguyên nhân gây ra bệnh u nang buồng trứng

U nang buồng trứng là căn bệnh do nhiều nguyên nhân khác nhau gây nên. Những nguyên nhân phổ biến có thể kể đến gồm:

Nang trứng phát triển không đầy đủ

Những nang trứng này không được cung cấp đủ chất dinh dưỡng. Do đó chúng không thể phát triển và hoàn thiện được như bình thường, dẫn tới hình thành u nang.

Thể vàng phát triển mạnh

Sau khi rụng trứng, thể vàng không tiêu biến mà phát triển mạnh, hình thành u nang. Loại u này có thể làm chu kỳ kinh nguyệt rối loạn. Khi vỡ ra, nó còn có thể gây ra những cơn đau bụng, ảnh hưởng tới khả năng sinh sản của phụ nữ sau này.

Mạch máu của nang bị vỡ

Khi mạch máu của nang bị vỡ có thể gây chảy máu và hình thành dạng u nang xuất huyết.

Dư thừa nồng độ HCG

HCG là hormone được cơ thể người phụ nữ tiết ra khi mang thai. Nếu nồng độ HCG tăng cao bất thường sẽ khiến buồng trứng xuất hiện u nang lutein. Loại u này có thể tiêu giảm và biến mất khi nồng độ HCG trong cơ thể giảm.

Rối loạn nội tiết tố nữ

Quá trình sản sinh nội tiết tố trong cơ thể rối loạn cũng có thể dẫn đến sự hình thành u nang buồng trứng. Những phụ nữ mang thai, dùng thuốc ngừa ngai hay rối loạn kinh nguyệt thường gặp phải u nang này.

Ngoài ra, căng thẳng kéo dài, thừa cân, béo phì… là những yếu tố nguy cơ khiến chị em phụ nữ dễ mắc phải u nang buồng trứng hơn.

Chẩn đoán u nang buồng trứng tại cơ sở y tế

U nang buồng trứng tại cơ sở y tế sẽ được chẩn đoán qua hai bước sau:

Chẩn đoán cận lâm sàng

U nang buồng trứng là căn bệnh không có triệu chứng rõ ràng nên rất khó để nhận ra. Chỉ khi khối u lớn dần, bệnh nhân mới cảm thấy bụng căng tức, khi sờ vào thì cảm nhận được khối u.

Lúc này khi thăm khám, bác sĩ sẽ sờ nắn vùng chậu của bạn để kiểm tra dấu hiệu bệnh. Nếu một bên tử cung xuất hiện khối u, tử cung sẽ bị đẩy lệch sang bên kia. Ngoài ra, bác sĩ sẽ hỏi bạn thêm về những triệu chứng bạn gặp phải. Ví dụ như rối loạn kinh nguyệt, đau bụng, táo bón… Sau đó bạn được yêu cầu làm thêm một vài xét nghiệm để chẩn đoán.

Xét nghiệm cận lâm sàng

Triệu chứng u nang buồng trứng gần giống với viêm vùng chậu, sỏi thận hoặc viêm ruột thừa. Do đó để kết luận bệnh một cách chính xác, bạn cần thực hiện các xét nghiệm sau:

• Siêu âm
• Chụp CT scan hoặc chụp cộng hưởng từ MRI
• Sinh thiết tế bào
• Xét nghiệm huyết thanh
• Xét nghiệm nồng độ hormone

…

Sau khi có kết quả xét nghiệm, bác sĩ sẽ dựa vào đó để đưa ra cách xử lý phù hợp.

Cách điều trị u nang buồng trứng

Đa phần u nang buồng trứng có thể tự tiêu sau một thời gian. Do đó trong nhiều trường hợp, bác sĩ sẽ đề xuất cho bạn tiếp tục theo dõi tình hình khối u trong một thời gian. Chỉ khi u nang có dấu hiệu xấu đi, bạn mới cần được điều trị. Tùy vào tính chất, triệu chứng và kích thước khối u, bạn sẽ được chỉ định phương pháp điều trị riêng biệt.

Điều trị bằng thuốc

Những khối u nang lành tính, có đường kính bé hơn 60mm thường được chỉ định dùng:

• Thuốc tránh thai kết hợp (Marvelon và Rigevidon…)
• Thuốc tránh thai chứa progestin.

Các thuốc này giúp ngăn ngừa u nang phát triển, giảm nguy cơ tiến triển thành ung thư.

Với những trường hợp u nang buồng trứng gây đau đớn, bác sĩ có thể chỉ định thêm thuốc giảm đau, ví dụ như thuốc NSAIDS… Bên cạnh đó, các trường hợp rối loạn nội tiết tố gây ra u nang buồng trứng, thuốc kiểm soát nồng độ nội tiết tố sẽ được sử dụng.

Bạn cũng có thể đến một số cơ sở điều trị đông tây y để được kết hợp thêm các bài thuốc đông y trong chữa trị u nang buồng trứng.

Điều trị bằng phẫu thuật

Hai phương pháp phẫu thuật phổ biến dùng trong điều trị u nang buồng trứng là:

Nội soi ổ bụng

Nội soi ổ bụng áp dụng cho những trường hợp u nang cỡ lớn mà không điều trị bằng thuốc được. Khi áp dụng phương pháp này, bác sĩ sẽ rạch một đường nhỏ ở vị trí dưới rốn bạn để luồn ống thông chứa camera và đèn soi vào trong. Sau đó, khối u của bạn được xác định vị trí và cắt bỏ

Mổ mở (mổ hở)

Khi thực hiện mổ hở, bác sĩ sẽ rạch thành bụng bạn và trực tiếp mang khối u ra ngoài. Do đó đây là phương pháp phẫu thuật xâm lấn. Mổ hở áp dụng cho những u nang kích thước lớn và có tính chất phức tạp.

U nang buồng trứng là căn bệnh không có triệu chứng rõ ràng nhưng lại âm thầm phát triển. Do đó bạn nên đi khám phụ khoa định kỳ từ 3 – 6 tháng 1 lần để sớm phát hiện triệu chứng bệnh và điều trị kịp thời. Nhờ đó bạn có thể bảo vệ được buồng trứng và sức khỏe sinh sản của mình.

‍